ساخت و ارزیابی سیستم دارورسانی موضعی حاوی حاملهای نانو لیپیدی ترتینوئین

ترتینوئین یا رتنیوئیک اسید یکی از پر مصرف ترین داروها در درمان آکنه و بازسازی پوست است. این دارو تنها دارویی است که توسط fda برای از بین بردن آثار پیر پوستی، چروک، لکه های تیره و همچنین صاف کردن پوست مورد تائید قرار گرفته است. ترتینوئین آثار مفید خود را با تحریک تشکیل کلاژن، جمع کردن غدد چربی و کنترل تکثیر و تمایز سلولی اعمال می کند. در کنار اثرات مفید این دارو، عارضه شایع و مشکل ساز این دارو عبارت است از تحریک پوستی، قرمزی و التهابات حاصله که اغلب با نارضایتی بیماران همراه است و منجر به عدم تکمیل دوره درمان می شود. این عارضه در فرمولاسیون های مثل کرم، ژل یا لوسیون بیشتر مشاهده شده و در فرمولاسیون های حاوی لیپوزوم و میکروسفر و احتمالا نانو ذرات که قادر به کنترل آزادسازی دارو و نفوذ پذیری بهتر به لایه های عمقی پوست هستند کمتر مشاهده می شود. به همبن جهت در این مطالعه ساخت و ارزیابی یک سیستم دارورسانی حاوی حامل های نانو لیپیدی ((nlc مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور جهت تهیه حامل نانولیپیدی روش high pressure hemogenization انتخاب گشت؛ بدین صورت که پس از توزین مواد، سورفکتانت را به میزان لازم به فاز چرب اضافه و تا دمای c°75 حرارت داده تا سورفکتانت ذوب شده و با فاز روغنی ظاهر تقریبا یکنواختی را تشکیل دهد. فاز مایی را نیز تا دمای c°75 حرارت داده و سپس در زیر همزن (ultra-turrax) با سرعت rpm 8000 به مدت 4 دقیقه، فاز روغنی حاوی سورفکتانت به فاز مایی اضافه گردید. فرمول ها در سیکل های 3، 5و 7 در فشار هایbar 250 تا 800 تهیه گشت و جهت ارزیابی z-average،zeta potential و pdi از دستگاهphoton corelation spectrophotometer malvern استفاده شد. پس از بررسی های انجام شده فرمول سیکل 5 در فشارbar 800 به عنوان حامل نانو لیپیدی منتخب معرفی شد. پس از بدست آوردن حامل نانو لیپیدی پایدار، از عکسبرداری tem و afm جهت بررسی شکل نانوذرات، نحوه قرارگیری آن ها در کنار یکدیگر و اندازه ی ذرات استفاده شد. بررسی خصوصیات ظاهری فرمولاسیون مانند شکل ظاهری، شفافیت، رنگ و بو و خصوصیات فیزیکوشیمیایی مانند ph، تست هدایت الکتریکی و رقیق سازی با فاز مائی (water dilution test) صورت گرفت. همچنین آزمون های شوک حرارتی، ذوب شدن و پایداری بر اثر تنش انجام شد که در تمامی آزمون ها کوچکترین ناپایداری شامل دوفاز شدن، شکست فرمولاسیون، تجمع ذرات چربی و ... مشاهده نشد. نتایج تمامی آزمون های فوق تشکیل یک فرمولاسیون o/w پایدار را تایید نمود که حاوی ذرات کروی و با اندازه ذره ای مناسب می باشد. در ادامه با کمک تویین 80 ترتینوئین را مرطوب کرده و در فاز چرب پراکنده و در نانو ذرات بارگذاری شد. مطالعات پایداری تسریع شده و طولانی مدت انجام شده بر روی حامل نانو لیپیدی حاوی ترتینوئین نشان داد که حامل نانو لیپیدی حاوی ترتینوئین پایدار می باشد. سپس راندمان به دام افتادن دارو و ظرفیت بارگذاری سیستم دارورسانی بررسی شد که نتایج نشان دهنده ی بارگذاری تقریبا کامل ترتینوئین در حامل نانو لیپیدی و معتبر بودن روش ساخت می باشد. مطالعه آزادسازی دارو در in vitro نشان می دهد که nlc حاوی ترتینوئین، پروفایل آهسته تری نسبت به کرمهای حاوی ترتینوئین موجود در بازار دارد. با این یافته ها می توان در نظر گرفت که عارضه ترتینوئین کاهش یافته و پذیرش دارو توسط بیمار افزایش یابد.